بعضی چيزها ارزش و تأثيرشان زياد نيست، برای همين هم ماندگاری کمی دارند. گاهی هم ماندگاری يک چيز به اين دليل كوتاه است كه به گروهی یا دوره‌ای خاص، اختصاص دارد. اما در مقابل، بعضی چيزها برای همه‌اند، همه دوره‌ها، همه زمان‌ها و مكان‌ها و به همين نسبت باقی و پايدار و ماندگارند؛ درست مثل غدیر.
اتفاق بزرگی كه در سال دهم هجری در منطقه غدير خم افتاد، برخلاف آنچه كه بعضی گمان می‌كنند، تنها مربوط به مخاطبان آن روز نبود. درست است كه مربوط به ولايت اميرالمؤمنين عليه‌السلام بود نه فقط دوستی با ايشان و درست است كه اعتقاد به ولايت ايشان برای همه مسلمانان تا روز قيامت، لازمه ايمانشان است و از اين جهت هم محدود به آن گروهی كه معاصر با ايشان بودند، نبود. اما بايد توجه كنيم كه مسأله، فقط طرح ولايت اميرالمؤمنين عليه‌السلام نبوده است، بلكه معرفی سلسله امامت و مجموعه جانشينان رسول گرامی اسلام صلی‌الله‌عليه‌وآله بود كه دو ماه و ده روز بعد رحلت فرمودند و اسلامی كه برای رشد و نموش از هيچ كوشش و مجاهدتی دريغ نكردند را به امانت مي‌گذاردند و می‌رفتند. اسلامی كه دامنه حيات و ماندگاريش تا قيامت ادامه پيدا می‌كند و بايد برای حفظ و ترقی‌اش، فكری اساسی و بنيادين و صددرصدی می‌شد تا از گزند انحرافات و تحريفات داخلی و يا دشمنی‌ها و تهديدهای خارجی محافظت شود.
عيد غدير خم، روز سرنوشت ساز تاريخ اسلام تا هنگامه قيامت بود. روز معرفی سلسله هاديانی كه نگاهداران و نگاهبانان پيام جاويد پروردگارند و برای اين مهم، كاملاً آماده و سزاوارند. روز نااميدی طمع‌كارانی كه به اميد روزهای پس از رسول صلی‌الله‌عليه‌وآله نشسته بودند[1] و روز تعيين مصاديق رهبران امت.
سراسر خطبه غدير مملو از اين حقيقت است. حضرت پس از هر چند جمله‌ای كه می‌فرمودند، اين نكته را گوشزد می‌شدند. مثلاً فرمودند: «فَإِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ هُوَ وَلِيُّكُمْ وَ إِلَهُكُمْ ثُمَّ مِنْ دُونِهِ رَسُولُكُمْ مُحَمَّدٌ وَلِيُّكُمْ وَ الْقَائِمُ الْمُخَاطِبُ لَكُمْ ثُمَّ مِنْ بَعْدِي عَلِيٌّ وَلِيُّكُمْ وَ إِمَامُكُمْ بِأَمْرِ اللهِ رَبِّكُمْ ثُمَّ الْإِمَامَةُ فِي ذُرِّيَّتِي مِنْ وُلْدِهِ إِلَى يَوْمِ تَلْقَوْنَ اللهَ عَزَّ اسْمُهُ وَ رَسُولُه؛[2] پس همانا خدای عزيز و جليل ولی و پروردگارتان است و پس از او پيامبرتان محمد صلی‌الله‌عليه‌وآله ولی شماست كه در مقابل شما به پاخاسته و به شما خطاب می‌كند. سپس بعد از من علی عليه‌السلام ولی شما و امامتان به امر خدا و پروردگارتان خواهد بود و امامت در نسل من از فرزندان علی عليه‌السلام است تا روزی كه خدای عزيز و رسولش را ملاقات كنيد» و: «نَبِيُّكُمْ خَيْرُ نَبِيٍّ وَ وَصِيُّكُمْ خَيْرُ وَصِيٍّ وَ بَنُوهُ خَيْرُ الْأَوْصِيَاءِ مَعَاشِرَ النَّاسِ ذُرِّيَّةُ كُلِّ نَبِيٍّ مِنْ صُلْبِهِ وَ ذُرِّيَّتِي مِنْ صُلْبِ عَلِي؛[3] پيامبرتان بهترين پيامبر و وصيتان بهترين وصی و فرزندانش بهترين اوصيا هستند. ای مردم! ذريه هر پيامبری از صلب و فرزندان اوست و ذريه من از فرزندان علی است. مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنِّي أَدَعُهَا إِمَامَةً وَ وِرَاثَةً فِي عَقِبِي إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَة؛[4] ای مردم! همانا من تا روز قيامت امامت و وراثت را در نسل و فرزندانم به جا گذاشتم.»
در چندين مورد نيز به صراحت از حضرت مهدی اسم برده شده است مثلاً آمده است: «مَعَاشِرَ النَّاسِ النُّورُ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِيَّ مَسْلُوكٌ ثُمَّ فِي عَلِيٍّ ثُمَّ فِي النَّسْلِ مِنْهُ إِلَی الْقَائِمِ الْمَهْدِی الَّذِی يَأْخُذُ بِحَقِّ اللَّهِ وَ بِكُلِّ حَقٍّ هُوَ لَنَا؛[5] مَعَاشِرَ النَّاسِ أَلَا وَ إِنِّي مُنْذِرٌ وَ عَلِيٌّ هَادٍ مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنِّي نَبِيٌّ وَ عَلِيٌّ وَصِيِّي أَلَا إِنَّ خَاتَمَ الْأَئِمَّةِ مِنَّا الْقَائِمُ الْمَهْدِيُّ أَلَا إِنَّهُ الظَّاهِرُ عَلَی الدِّينِ أَلَا إِنَّهُ الْمُنْتَقِمُ مِنَ الظَّالِمِين».[6]
و دوباره و دوباره در قالب جملات گوناگون تا پايان خطبه، اين مطلب تكرار و تكرار می‌شود.
پس اين فرمايشات و فرامين، فقط برای مخاطبان آن روز نبود فقط تكليف آنان را معين نمی‌كرد كه بدانند بعد از رسول گرامی اسلام صلی‌الله‌عليه‌وآله به چه كسی مراجعه كنند؛ بلكه برای هر مكلف معتقدی، برای هر جويای حقی، برای هر مدعی پيروی از پيامبر، پيام داشت و تعيين كننده بود.
در چنين فضايی بايد اين پيام ماندگار بماند. بايد به گوش همگان برسد. فردای قيامت كسی نگويد نبوديم و به گوشمان هم نرسيد. بايد راه حق نمايانده شود تا آدمی بتواند آن را انتخاب كند. از همين جهت، همانطور كه پيامبر گرامی صلی‌الله‌عليه‌وآله در روز غدير بسيار دقت داشتند تا پيام و كلامشان به گوش همه حضار برسد ـ و لذا تمام جزئيات برگزاری آن مراسم با شكوه را در آن منطقه، در آن روز و ساعت و با آن شرائط خاص، قدم به قدم و به بهترين شكل تنظيم نمودند ـ و نيز همانگونه كه در لابلای خطبه و فرمايشاتشان، جملاتی هست كه نشان می‌دهد حضرت می‌خواسته‌اند صدا به همه برسد و توجه داشته‌اند كه مبادا كلامشان برای كسی يا بخشی از جمعيت، مبهم و غير واضح باشد، به خوبی به اين نكته هم دقت داشته‌اند كه ديگرانی كه در آن زمان و در آن جمعيت با شكوه شركت نداشته‌اند هم مخاطب اين كلام هستند. حتی ديگرانی كه هنوز مسلمان نيستند و يا اصلاً متولد نشده‌اند. چرا كه هر كس در هر زمانی كه زندگی می‌كند هم بايد حجت و ولی زمان خود را بشناسد و هم به ولايت اوليای قبل اعتقاد و التزام داشته باشد.
حضرت راهكاری را تعيين فرموده و به اين ترتيب كلامشان را تا ابد به همه مخاطبانشان رسانده‌اند والبته اين راهكار را هم تكليف كرده‌اند: «مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنِّي أَدَعُهَا إِمَامَةً وَ وِرَاثَةً فِي عَقِبِي إِلَی يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ قَدْ بَلَّغْتُ مَا أُمِرْتُ بِتَبْلِيغِهِ[7] حُجَّةً عَلَی كُلِّ حَاضِرٍ وَ غَائِبٍ وَ عَلَی كُلِّ أَحَدٍ مِمَّنْ شَهِدَ أَوْ لَمْ يَشْهَدْ وُلِدَ أَوْ لَمْ يُولَدْ فَلْيُبَلِّغِ الْحَاضِرُ الْغَائِبَ وَ الْوَالِدُ الْوَلَدَ إِلَی يَوْمِ الْقِيَامَةِ؛[8] ای مردم! همانا من، امامت و وراثت را تا روز قيامت در فرزندانم به جا گذاشتم و قطعاً آن چيزی را كه مأمور به ابلاغش بودم، رساندم تا حجت و سندی باشد بر هر حاضر و غائبی و بر هر كسی كه شاهد است يا نيست، متولد شده است يا نه؛ پس حاضران به غائبان برسانند و پدران به فرزندان تا روز قيامت.» غدير سند حقانيت عقيده شيعه و مدال افتخار او برای عمل به سفارش نبی گرامی اسلام صلی‌الله‌عليه‌وآله در پذيرش ولايت همه ائمه معصومين عليهم‌السلام است. بماند كه عده‌ای حتی ولايت مصداق بارز اين گروه، يعنی حضرت علی عليه‌السلام ـ كه در آن روز رسماً معرفی شدند و با دست نشان داده شدند ـ را هم نپذيرفتند تا چه رسد به ائمه بعدی عليهم‌السلام!
پس من و تو كه به تشيع مفتخريم بايد بدانيم كه يكی از وظایفمان، رساندن پيام غدير به ديگران و نسل‌های بعد است. منتظر امام عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشريف حقانيت مولای غريبش را از غدير تا به امروز فرياد می‌كشد و سينه به سينه، نسل به نسل می‌گويد و می‌نويسد و می‌سرايد و می‌خواند. به اولادش می‌گويد كه داستان غدير چه بود و در آن، چه مطالبی گذشت. هم وصايت اميرالمؤمنين عليه‌السلام را می‌گويد و هم ولايت ديگر ائمه عليهم‌السلام را در زمان‌های بعد.
به اولادش سفارش می‌كند كه: عزيز جانم! تو هم به فرزندانت بگو و سفارش كن كه آنها هم بگويند. منتظر، خود را در امروز مخاطب آن روز رسول گرامی صلی‌الله‌عليه‌وآله می‌بيند و امام زمانش و پدران بزرگوارشان عليهم‌السلام را از همان روز می‌شناسد و می‌شناساند.
من و تو صدای رسول را شنيديم و می‌دانيم كه دين ايشان، خاتم اديان بود و دامنه ولايتشان تا قيامت. می‌دانيم كه همه انسان‌‌های معاصر ما در دوره رسالت ايشان هستند و می‌دانيم كه حضرت فرمودند: به گوش ديگران هم برسانيد كه اوصيای من چه كسانی هستند. چه مسئوليت بزرگی و البته چه افتخاری بالاتر از اين كه در اين امر خطير، پيام رسان ندای حق ايشان برای ديگران باشيم!
خداوندا ما را برای اين امر تربيت كن و به اين مدال افتخار زينت ببخش!
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . ..الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذينَ كَفَرُوا مِنْ دينِكُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتی وَ رَضيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دينا». سوره مائده/3.
[2] . احتجاج، ج1، ص59.
[3] . همان، ص61.
[4] . همان، ص 62.
[5] . همان.
[6] . همان، ص63.
[7] . اشاره به دستور خداوند متعال: «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِی الْقَوْمَ الْكافِرين». سوره مائده/67.
[8] . احتجاج، ج1، ص 62.
مهدی راستی‌فر - نشریه امان 32
